Villa Romana del Casale

De nacht in Piazza Armerina was onaangenaam. De airco werkte niet of nauwelijks en aangezien de temperatuur ’s nachts maar net onder de dertig graden komt was het lastig om de slaap te vatten. We hadden het idee dat er vrijwel niemand in het hotel zat. In de ontbijtruimte waren geen andere gasten te bekennen. Op zichzelf was het ontbijtbuffet prima, maar de vrouw die er werkte was nogal onaangenaam aanwezig. Bij alles wat je pakte stond ze op je vingers te kijken. Pakte je koffie uit de automaat, stond zij erbij te kijken of je de juiste knopjes indrukte en het kopje op de juiste plek zette. Ze had eigenlijk niks te doen. We zijn al vrij vroeg vertrokken naar de Villa Romana del Casale. Je komt met de auto aan bij een grote parkeerplaats, de kortste weg naar de ingang is langs een rij souvenirkramen. Maar daar kun je ook omheen lopen.

Villa Romana del Casale is een Romeinse villa uit ongeveer 300 n. Chr., en was onderdeel van een zogenaamd latifundium. Dat klinkt deftiger dan het is, het is een landbouwbedrijf waar slaven het werk deden. Men kan niet met zekerheid zeggen wie er heeft gewoond. Van de villa staat niet veel meer overeind, maar de zeer gedetailleerde vloermozaïeken zijn wel goed bewaard gebleven. De villa is bij een overstroming in de 12e eeuw onder een laag modder verdwenen en in de 19e eeuw herontdekt. Ze hebben er nieuwe bouwsels overheen gezet en je loopt op verhoogde paden die mooi uitzicht bieden op de vloermozaïeken.

In een kale boom zat een Europese kanarie, een soort die ik nog maar één keer eerder op de foto had gezet, in de achtertuin van mijn zus in Baarlo.

Dit zijn een paar foto's uit het eerste deel van de route door het complex. Eerst zie je een vloer met cirkelvormige figuren waarin steeds een dierenkop is afgebeeld. Daarnaast een vrouw die met haar twee dochters gaat baden. Ze worden geflankeerd door twee bedienden waarvan er één een stapel kleding draagt en de ander badaccessoires en olie.

Een van de meest kenmerkende onderwerpen van de mozaïeken in de villa is de jacht. Op de eerste foto zijn het vissers, op de volgende foto worden allerlei dieren meegezeuld door de jagers.

Bij de jachttaferelen zijn veel bekende dieren te zien die blijkbaar allemaal al bekend waren in de Romeinse tijd. We weten dat Hannibal met olifanten over de Alpen trok en dat er in het Colosseum regelmatig leeuwen waren te zien. Ook tijgers, waarvan een inmiddels uitgestorven soort in die tijd nog in Oost-Europa voorkwam, en neushoorns waren bekend.

Er was een mozaïek waarop een krijger was te zien met een swastika op zijn tenue. Het lijkt een beetje raar om zo’n beladen symbool aan te treffen in deze oude mozaïeken, maar de swastika is een symbool dat in veel oude culturen een plaats had. Bij de Romeinen komt het niet zo vaak voor en had het geen religieuze betekenis, hooguit betekende het zoiets als geluk.

Op de volgende foto staat een mozaïek waarop Odysseus en zijn mannen een reusachtige cycloop dronken voeren om zo te kunnen ontsnappen uit hun door de cycloop opgelegde gevangenschap.

Tijdens de oorlog tussen de goden van Olympus en de Reuzen vocht Hercules met pijl en boog namens de goden en doodde zo verschillende reuzen. In deze mozaïek in het triclinium, een soort eetkamer, zijn vijf reuzen getroffen door de giftige pijlen van Hercules en proberen ze de dodelijke punten uit hun lichamen te verwijderen. Vier van de reuzen hebben slangenstaarten in plaats van voeten, waardoor de centrale figuur voorlopig is geïdentificeerd als Enceladus, de reus die sneuvelde toen Athena een berg over hem heen wierp. De berg werd het eiland Sicilië. De figuren zijn zeer levendig in hun doodsstrijd. Omdat op de foto's steeds maar een deel van de reuzen wordt getoond heb ik er ook nog een kaartje van gekocht waar ze allemaal op staan.

In de Sala delle Dieci Ragazze, zie je tien jonge vrouwen afgebeeld in wat lijkt op een soort Romeinse bikini. Het is geen echte bikini, ze dragen een subligaculum (een soort lendendoek of broekje) en een strophium (borstband).

De meisjes zijn bezig met sportactiviteiten: discuswerpen, gewichtheffen, hardlopen en balsporten. Twee van hen worden gehuldigd met een palmtak en een kroon, wat wijst op een overwinning in een atletiekwedstrijd. Hoewel het dus geen echte bikini is, staan de meisjes wel bekend als de bikinimeisjes.

Er is een zaal met mozaïeken van kinderen die deelnemen aan wagenrennen met dieren, zoals met ganzen. De zaal staat bekent als de zaal van de circuswedstrijden. Het is niet zeker wat de vroegere functie van deze zaal was. Mogelijk een speelruimte voor kinderen.

De basilica had in de Villa Romana del Casale geen religieuze functie. Het was een audiëntiezaal waar belangrijke gasten werden ontvangen. De mozaïeken zijn hier minder goed bewaard dan in veel andere zalen. Er werden beelden vertoond die je een indruk moeten geven van hoe het er destijds uit heeft gezien.

Aan het eind van het bezoek aan de villa hebben we nog wat gedronken in een soort kantine annex bookshop, en zijn we weer naar de auto gelopen. We hadden de villa bijna voor onszelf gehad, maar op dit moment kwamen er hele busladingen toeristen aan. Een mooi moment om te vertrekken.